Həmişə “böyük qardaşım” deyə ehtiram bəsləyirdim, uzun illər mətbuat sahəsində çalışan Azərbaycanın Əməkdar jurnalisti Tofiq Hüseyn bu gün ömrünün səksəninci pilləsinə qədəm qoyur. Öz müasirlərinə və gələcək nəsillərə xitabən: “Məni unutmaqdan asan asan nə varki” deyə sorğu-sual edən qələm dostumuzun imzası Azərbaycan oxucusuna, eləcə də yaxın-uzaq dost- tanışlarına ötən əsrin altımışıncı illərindən həm də istedadlı şair kimi yaxşı bəllidir. İnsan qəlbinin sarı siminə toxunan poeziya dünyasından heç bir umacağı olmayan şairin aid olduğu ədəbi nəslin nümayəndələrindən olan rəhmətlik Tofiq Abdin yazırdı: “Mən bilmirəm, Tofiq Hüseyn… şeir dünyasında vuruşan neçə milyon şeir yazan insanlar arasında boy verib görünmək istəyində olub olmayıb, özünü ifadə eləmək üçün… dostumuzun bir iddiası var ya yox, amma bütün şeirlərində bir iddiasızlıq var ki, bu onun dostları arasında xüsusi bir yer tutmasına böyük bir amil olmuşdur…”
…Mən özüm də əyalətdə yaşayanda imzasına heyran olduğum, şeirlərini əzbər bildiyim bir çox şair və yazıçılara paytaxta köçəndən sonra yaxından bələd olduqca gördüm ki, onların bir çoxunun populyarlığı və tanınması elə Tofiq Abdin demişkən şansa, bəxtə və bir də əlahəzrət vəzifəyə bağlı bir iş imiş… Və belə qənətə gəldim ki, yaradıcılığı ilə şəxsiyyəti üst-üstə düşən barmaqla sayılası qədər qələm adamları var ki, onlardan biri də Tofiq Hüseyndir.
Sevinirəm ki, ədəbi fəaliyyətə 1964-cı ildə, yəni 18 yaşında ADU-nun “Lenin tərbiyəsi uğrunda“ qəzetində dərc olunan “Yarpaq” şeiri ilə başlayan Tofiq Hüseyn bizim doğma Masallımızın Muğan bölgəsində, Məmmədxanlı kəndində dünyaya göz açıb. 1965-cı ildə o vaxt gənclərin sevimlisi olan, Azərbaycanın görkəmli şairi Xəlil Rza Ulutürkün “Uğurlu yol”u ilə bizim rayonun “Çağırış” qəzetində dərc olunan şeirləri ədəbi iştimaiyyət tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Xəlil Rza Ulutürk gənc şairi oxuculara belə təqdim edirdi: “ Mən Tofiqin yaradıcılığını bir neçə ildir ki, izləyirəm. O, həmişə axtarır, öyrənir, öz poetik səviyyəsini yüksəltməyə çalışır. Onun misralarında klassik Azərbaycan şeirinin, xüsusilə S.Vurğunun poeziyasının dərin qatlarından süzülüb gələn bir işıq parlamaqdadır. Bu yazılarda müasir gəncliyin fikir və arzuları çırpınır, Azərbaycan təbiətinin ətri duyulur…”
İllər sonra ən sadiq bəndəsi olduğu SÖZLƏ bağlı düşüncələrini oxucularla bölüşəndə Tofiq Hüseyn yazırdı: “Dünya sözlə var olub. Sözün qədrini bilənlər dünyanın hikmətini anlayıb, həyatın gözəlliklərini duyub, başa düşüb, öz ömürlərini mənalı yaşayıblar…”
…O, 1967-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universtitetini bitirəndən sonra təyinatla Əli Bayramlı (indiki Şiravan) şəhərinə göndərilib və burada çıxan “İşıq” qəzetində ədəbi işçi kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. Sonra şöbə müdiri, məsul katib vəzifələrində işləyib. Bakıya dönmək üçün böyük imkanları olsa da, məhz əyalətdə yaşamağa, yazıb-yaratmağa üstünlük verib. Çox sonralar müsahibələrinin birində “Mərkəzdən uzaq yaşamağın ən böyük çətinliyi gündəmdə olmamaq, çoxluq tərəfindən tanınmamaqdır” desə də, Tofiq müəllim gənc yaşlarından respublikamızda tanınan və həmişə sevilən söz adamlarından biridir. Ədəbiyyat aləminə Sabir Rüstəmxanlı, Seyran Səxavət, Nüsrət Kəsəmənli, Məmməd İsmayıl, Töfiq Abdin və başqaları ilə eyni dövrdə gəlib. Sovet dövründə “İşıq” qəzeti redaksiyasında Tofiq Hüseynlə birlikdə çalışan mənim tələbə yoldaşım Rasim Qaraca illər sonra “Seçilmiş adam” essesində “saçları qar tək ağ, gözləri dalğın” həmkarımız barədə yazırdı: “Bəlkə də tanrı özü onu (yəni Tofiq Hüseyni -N.Ə.) “sovet şairi” titulunu daşımaqdan qorumuşdu… Əyalət şairi olmaq sovet şairi olmaqdan daha şərəfli idi.”
…Ötən il Şabranda yazıçıların istirahət evində dincələrkən çağdaş Azərbaycan nəsrinin görkəmli nümayəndəsi Seyran Səxavətlə demək olar ki, hər gün görüşür, həmsöhbət olurduq. Bir dəfə Seyran müəllim Tofiq Hüseynin bir şeirini əzbər söylədi. Üstəlik özünəməxsus şəkildə dedi ki, Tofiq həm də çox yaxşı, canlara dəyən oğlandır. Mən onun haqqında belə fikirləri başqa qələm yoldşlarımdan da eşitmişəm. Bir neçə il əvvəl ABŞ-ın Mçiqan ştatında yaşayan cəfakeş qələm dostumuz Elman Eldaroğlu yazmışdı ki, “Tofiq Hüseyn sıradan bir şair deyil. Şəxsiyyəti ilə yaradıcılığını tamamlayan sanballı kişilərdəndir…”
Bəli, “Yaxşı şair ola bilərdim, ola bilmədim” desə də Tofiq Hüseynin ədəbi yaradıcılığı Azərbaycanın görkəmli söz ustaları Bəxtiyar Vahabzadə, Nəbi Xəzri, Tofiq Bayram, Cabir Novruz, Qulu Xəlilli, İlyas Tapdıq, Məmməd İsmayıl, Sabir Rüstəmxanlı, Tofiq Abdin, Əjdər Ol və başqaları tərəfindən müxtəlif qəzet və jurnallarda yüksək qiymətləndirilib.
Onu da qeyd edim ki, Tofiq Hüseyn müstəqilliyin bərpasından sonra -1991-cı ildə yeni yaradılan Hacıqabul rayonunda “Hacıqabul” qəzetinin ilk baş redaktoru vəzifəsində çalışıb. 1993-cı ildə “Həyat”qəzetinin cənub bölgəsində, 1997-cı ildən isə “Respublika” qəzetinin Muğan-Şirvan bölgəsində xüsusi müxbiri kimi jurnalistlik fəaliyyətini davam etdirib. Mətbuatda səmərəli fəaliyyətinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalına və “Əməkdar jurnalist” fəxri adına layiq görülüb. Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının təbirincə desəm, Azərbaycan qəzetçiliyində, jurnalistikasında Tofiq Hüseynin xüsusi yeri var. “Onun yazdığı publisist yazılar jurnalistikamızda önəmli yer tutur. Bu gün onun yetişdirdiyi xeyli şagirdləri var”
Tofiq müəllim bəzən şair-yazıçılar arasında mətbuat səhifələrində gündəmə gələn şəhərli-kəndli və ya şəhər nəsri, kənd nəsri kimi məsələlərdən söz düşəndə deyir ki: “Yazıçı yazıçıdır, harada yaşamasından asılı olmayaraq hansı istedadlıdırsa, onu irəli çəkmək lazımdır…”
Bir də deyir ki, SÖZ həmişə təkcə şeirdən, məclislərdə deyilən uzun-uzadı sağlıqlardan, boğazdan yuxarı, yaxud boğazdan aşağı təriflərdən ibarət olmur. SÖZÜN acı, qurdlu, qəfil atılan atmaca tərəfləri də var.
Məni aldatmaqdan asan nə var ki,
Vaxt olub uşaq da aldadıb məni.
Bu qoca dünyada təbiət sanki
Elə aldanmaqçün yaradıb məni.
-deyən şair dostum onu da etiraf edir ki, həyatda ən böyük səhvi- adamlara inanmağı olub. Deyir ki, “Bilməmişəm, adamlara inananlara sadəlövh kimi baxırlar. Sadəlövhü aldatmaq isə su içmək qədər asan işdir…”
Bir də deyir ki, adama cani-dildən qulaq asmaq, dinləmək gözəl şeydir. Dinləmək, qulaq asmaq bacarığı isə hər adama müəssər olmur. Bu, daxili mədəniyyətdən, intellektdən, bir az uzağa getsək, hətta ailə tərbiyəsindən irəli gəlir…
Üz-gözündən təbəssüm əskik olmayan Tofiq müəllimi yeddi il əvvəl ömür-gün ortağının dünyadan köçməsi çox sarsıtdı. Qədim Muğan cəngavərinə bənzəyən şairin yeddi ildir ki, şerlərinə də kövrəklik hakim kəsilib…
Dəfələrlə onunla Bilgəhdəki kardioliji sanatoriyada görüşmüşəm. Maraqla söhbətlərinə qulaq asmışam. Həmin söhbətlərin bəzisini sonralar publisistik yazılarında qələmə alıb: “Pislikləri tez bir zamanda unuduram, yaxşılıqlar isə illər boyu yadımdan çıxmır, ürəyimdə dolanır. Bir zaman əlimdən tutan, hayıma yetib, qayğıma qalan insanın nurlu çöhrəsi ömür boyu xəyalımdan silinmir. Əlim çatanları axtarıb tapır, əlim çatmayanların xatirələri ilə baş-başa verirəm…”
…Bir neçə gün əvvəl Tofiq müəllimlə telefonla danışdıq. Otən ay doğma Məmmədxanlı kəndinə getdiyindən, orada qohum-əqrəba ilə”paxla şənliyi” təşkil etdiyindən söhbət açdı. Yarızarafat yarıciddi dedi ki, Göyçayda “Nar bayramı”, Lənkəranda “Çay, çəltik, sitrus” festifalı, Gədəbəydə, Astarada “Yayalaq”, Cəlilabadda “Çiyələk festifalı” keçirilirsə, niyə də bizim doğma Masallıda paxla şənliyi keçirilmsin?”
Son vaxtlar sosial şəbəkələrdə qısa, lakonik aforizmlərini paylaşır. Yazır ki, “Şərəfsiz adam bir fənd işlədib şərəf və ləyaqətini məhkəmədə sübut etməyə çalışar.” “Uğursuzluqlar insan üçün ən böyük dərsdir” və s. Tofiq müəllim zövqlə geyinməyi, Azərbaycan təbiətinin gözəl güşələrini gəzməyi və keçmiş dost-tanışlarını ziyarət etməyi çox xoşlayır. Haqlı olaraq arada məni də ərklə qınayır: “Ay insafsız Muğanlı, niyə bir dəfə Şirvana – mənə baş çəkməyə gəlmirsən?”
Gələcəyəm, Tofiq müəllim, vallah, gələcəyəm…
Şükür ki, gördün bu yazı,
Tofiq, götür dindir sazı.
Özün hamıdan narazı,
De, səndən kim razı qalıb.
Əziz qaraşım Tofiq müəllim, Sizdən razı qalanlar çoxdur, sevdiyiniz dost-doğmaların həsrətini çəkən yaşınız ötüşməyib hələ də… Sizə möhkəm can sağlığı, ağrı-acısız günlər arzulayıram. İnşallah 80 yaşınızı ürəyiniz istədiyi kimi qeyd edərik.
Adınıza və şəxsiyyətinizə böyük ehtiramla
Nurəddin ƏDİLOĞLU,
06.06.25.
Yazıya 23 dəfə baxılıb
