Şəhriyar del Geraninin ” bizim olan heç nə” hekayəsindən sonra
Sən güzgüyə baxırsan və özünü görürsən. Kənardan adi,bəsit,ən aydın məsələdi bu.əslindəsə belə deyil.sənin güzgüyə baxmağınla özünü görməyin arasında qısa bir zaman dilimi keçir- beynin siqnalı dərk etib,cavab qaytarması. Və sən əslində özünü gördüyün an baxdığın həmin an deyil,o keçmişdə qaldı. Sən özünü heç vaxt indidə görmürsən,həmişə gələcəkdəki indidə görürsən.
Mətn və mütaliə prosesi bu prinsipə əsaslanır – güzgü effekti.
‘’Bizim olan heç nə’’-ni oxuduqca bunu düşünürəm. Müəllifin bizə demək istədiyi və bizim anladığımız,dərk etdiyimiz olaylar tam fərqli şeylərdi.bəlkə biz heç vaxt bu hekayədə onun nə dediyini bilməyəcəyik də. O fikir seli ilə hücum edir sanki üstümüzə və o selin içində bizim bəzi qorxularımız,həssas nöqtələrimiz,qaçdığımız nüanslar var,və biz həyəcana qapılırıq,boğulmamaq üçün daldalanacaq axtarırırq və müəllif bizim qan qoxusu çəkən akula kimi hansı işığa yüyürəcəyimizi təxmin edir o işığı yandırır bizimçun- şeirsəl cümlələr.
‘’ Dəmiryol vağzalı çox gözəl yerdi, ümidli yerdi. Vağzalda olanda adam hətta dənizdə boğulan birinin də haçansa qayıdacağına inanır…özü də qatarla’’ – bu cümlədəki ümid işığına qaçıb daldalanırıq.gizlənirik.və bu zaman kəsiyində müəllif bizdən zəif tərəflərini qaçırdır,gizləndiyimiz üçün orda kənarda neynədiyini görə bilmirik.canımızın hayındayıq bir növ. Və bizim mətndən,o fikir selindən anlaya bildiyimiz yalnız o seldən sağ çıxara bildiyimiz qədərdi… hekayə bitir,sel keçir biz kənara çıxırıq və əslində nə baş verdiyini heç vaxt anlamırıq. Bəlkə əslində heçnə baş verməyib də.
Hekayə başlayarkən müəllifin ‘’kimsə’’dən gətirdiyi sitatda elə bil mağarada doğulan uşağa ocağı göstərib deyir ki, baax bala,günəş budu. Uşağın ayağı yer tutub mağaradan göy üzünün altına çıxıncaya qədər aldadır onu.(bizi) və burda da müəyyən qədər zaman keçir. Müəllif çox usta bir kleptoman kimi oxucudan heç diqqət etmədiyi qədər xırda zamanları oğurlayır və bu zamanın içində tələ qurur.
Və o zaman kəsiyində sənin itirdiklərin – müəllifin ən böyük qazancıdı elə. Səninçun divar hörür,piramidanın içinə salır səni,misir fironlarının mumiyaları kimi dayanıb qalırsan orda, hec ağlına da gəlmir yaxınlaşasan,bəlkə heç əslində divar yoxdu orda? Bəlkə illuziyadı hər şey?
Və ən qorxunc bir tələ daha – sevgiylə məhv etmək. Qəzəb,kin,nifrət yox,məhz sevgiylə məhv etmək.
Cibindəki son qəpikləri peroşki satan bacısına,peroşkiləri ac pişiklərə vermək…biz yenə tələdəyik…pişik sevgisi pərdəsiylə gözlərimizi bağlayır yenə və biz o qızcığazın içindəki bacı nifrətini görə bilmirik.gəlib çatmır bizə.
Müəllif bizi güzgüylə beynimizin arasındakı zamanda azdırır. Yolu tapandasa gec olur,tələdən can qurtaran quyruğu qopuq siçana dönürük – Yarımçıq.
Və məncə hekayəni bitirəndən sonra adını təkrar bir də oxumalıyıq – ‘’bizim olan heç nə’’
Yazıya 1056 dəfə baxılıb
